ناصر خان حجازی
ناصر حجازی (زاده 23 آذر 1328 در تهران – درگذشته 2 خرداد 1390 در تهران) دروازبان و مربی مشهور فوتبال اهل ایران بود . اودروازه‌بان اول تیم ملی فوتبال ایران در دهه 1350 بود و 2 قهرمانی در جام ملت‌های آسیا، 1 قهرمانی در بازی‌های آسیایی و شرکت در المپیک و جام جهانی فوتبال را در کارنامه دارد. او هم‌چنین به همراه تیم تاج قهرمانی در جام تخت جمشید و جام باشگاه‌های آسیا را تجربه کرده‌است.
فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال حجازی را دومین دروازه‌بان برتر قرن بیستم قاره آسیا پس از محمد الدعایه عربستانی معرفی کرده‌است. ضمن آنکه حجازی به عنوان چهل و یکمین دروازه‌بان برتر قرن بیستم جهان از نگاه فدراسیون آمار و تاریخ فوتبال جهان، برگزیده روزنامه نیونیشن چاپ سنگاپور به عنوان یکی از 10 برترین گلر جهان در تاریخ 27 فوریه 1980 و جزو 10 بازیکن برتر قاره آسیا در تمامی ادوار مسابقات جام جهانی از نگاه سایت ورزشی و معتبر ESPN FC معرفی شده‌است. ناصر حجازی دارای رتبه 134 جهان و رتبه دوم ایران با رکورد 837 دقیقه در بسته نگاه داشتن دروازه از نگاه فدراسیون آمار و تاریخ فوتبال جهان است.
حجازی در دوران مربیگری هم تیم استقلال تهران را به نایب‌قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا و قهرمانی لیگ آزادگان رساند.
وی در روز 2 خرداد 1390 پس از تحمل مدت‌ها رنج ناشی از بیماری سرطان ریه در بیمارستان کسری تهران درگذشت و در تاریخ 4 خرداد 1390 خورشیدی در «قطعه نام‌آوران» بهشت زهرا به خاک سپرده شد. ایشان به عنوان بزرگترین اسطوره باشگاه استقلال شناخته می‌شوند.
ناصر حجازی و غلامرضا تختی تنها چهره‌های ورزشی هستند که نام آنها در مجموعه کتاب در دست چاپ مفاخر و نام آوران ایران زمین در کنار نام‌هایی چون ابوعلی سینا، سعدی شیرازی، حکیم ابوالقاسم فردوسی، عطار نیشابوری، امیر کبیر، کمال الملک،جلال آل احمد، پروین اعتصامی، محمود حسابی، علی شریعتی و جعفر شهیدی قرار گرفته‌است.
دوران مربیگری
اولین دوره مربیگری ناصر حجازی به سال 1361 که به عنوان بازیکن مربی فعالیت میکرد و استقلال را نایب قهرمان ان سال کرد و پرسپولیس علی پروین را شکست داد و اولین تجربه مربیگری خارجی حجازی در محمدان بنگلادش بود، نقطه اوج این باشگاه در سال 1367 با پیروزی بر پرسپولیس و صعود به یک‌چهارم نهایی جام باشگاه‌های آسیا رقم خورد. حجازی در مورد آن مسابقه می‌گوید: «رئیس باشگاه گفت می‌خواهم بیایم رختکن بگویم کمتر گل بخورید آبرویمان نرود! گفتم می‌خواهی بیایی روحیه بچه‌ها را تضعیف کنی؟ لازم نکرده! خودم به رختکن رفتم و گفتم بچه‌ها من پرسپولیس را می‌شناسم اصلاً تیم نیست! خلاصه به داخل زمین رفتیم.
در نیمه اول با گل کرمانی از ما جلو افتادند. در بین دو نیمه حسابی به بچه‌ها توپیدم. چشمتان روز بد نبیند با گل بیژن طاهری بازی را مساوی کردیم. بعد از آن گل خیلی فشار آوردیم چون برای صعود نیاز به برد داشتیم. بازی طوری شده بود که فنونی‌زاده کاپیتان پرسپولیس می‌گفت بچه‌ها بزنید زیرش 1–1 هم می‌ریم بالا! در دقیقه 88 سانتری شد و مهاجم خارجی و سرعتی ما توپ را از زیر دستان سلطانی وارد دروازه کرد 2–1 بردیم! این برد در تاریخ محمدان بنگلادش بی‌سابقه بود. بعد از بازی جشنی گرفتند که باورنکردنی بود. تمام مردم شهر بیرون آمده بودند. در جشن شهردار و وزیر امور خارجه هم حضور داشتند.»او هر وقت از روزهای حضور در هند و بنگلادش حرف می‌زد بغض میکرد و همیشه می‌گفت: هیچ‌کسی نمی‌تواند یک ساعت آن زندگی را تحمل کند. او در مصاحبه‌ای گفته بود: «روزهای اولی که در هند و سپس بنگلادشبودم فقط می‌توانستم روزی یک وعده شکمم را سیر کنم آن‌هم نه با غذای خوب و مقوی بلکه با نان یا موز که ارزان بود. این سختی‌ها را به جان خریدم تا از اصولم برنگردم، تا جلوی کسی تعظیم نکنم، تا دست کسی را نبوسم، تا مردانگی‌ام را به حراج نگذارم، تا خداوند را ناراحت نکنم که آدم با شرافت و با عزتی باشم.»
عقاب از شهر کلاغ ها پرید.........
و اما کابوس آن شب هرگز فراموش نمیشود ......
ناصر حجازی ...... پر افتخار ترین استقلالی ......... با جذبه ترین دروازه بان ........ و دلیل سر بلندی ما استقلالی ها تا کنون ........
من آن گلبرگ مغرورم که میمیرم ز بی آبی
ولی با خفت و خواری پی شبنم نمی گردم .......
غم قفس به کنار
آنچه عقاب را پیر می کند پرواز زاغ های بی سر و پاست ........
و اما اسطوره نمی میرد ............ روحش شاد و یادش گرامی .
منصور خان پورحیدری پدر
استقلال
استقلال را به قله آسیا رساند
پورحیدری اواسط سال 58 از استقلال رفت و حسن عضدی به جای او آمد. در اواخر سال 59 با بازگشت پورحیدری و البته ناصر حجازی (به عنوان بازیکن)، استقلال رنگ و بوی دیگری گرفت. از سال 59 تا سال 71 به جز سه مقطع کوتاه که عباس رضوی، اصغر شرقی و غلامحسین مظلومی در استقلال سرمربی شدند در دیگر اوقات پورحیدری سرمربی استقلال بود و در این مدت سه مقام قهرمانی در جام باشگاه های تهران، یک مقام قهرمانی در لیگ ایران، یک مقام قهرمانی و یک مقام نایب قهرمانی در جام باشگاه های آسیا و چند مقام نایب قهرمانی در جام تهران و لیگ ایران نصیب آبی پوشان شد.
سال 71 که استقلال سال بدی را پشت سر گذارد و به دسته سوم سقوط کرد، پورحیدری در این تیم نبود. او سال 74 به این باشگاه برگشت و تا سال 81 به جز دو مقطع که حجازی و سکوموروخوف سرمربی استقلال بودند و منصور در تیم ملی بود، استقلال چند جام دیگر را درو کرد تا اینکه سال 81 در انزلی، کاخ آرزوهای مردی که یک عمر برای استقلال زحمت کشید و به گفته همه نزدیکان و شاگردانش از جیب هم برای استقلال خرج می کرد، به یکباره فرو ریخت. در روزی که استقلال با یک تساوی برابر تیم پایین جدولی ملوان، می توانست برای دومین سال پیاپی قهرمان لیگ ایران لقب بگیرد، کم کاری چند بازیکن این تیم در جریان بازی باعث شد تا استقلال ببازد و قهرمانی را مفت از دست بدهد.
پورحیدری این روز را بدترین روز عمر ورزشی خود معرفی می کند. همکارانش می گویند که او بعد از بازی ساعت ها روی نیمکت باقی مانده و به نقطه ای خیره شده است، زیرا روی دیدن هواداران گریان استقلال را نداشته است.
باخت در انزلی یا به عبارتی کم کاری چند بازیکن، دلخوری و دلسردی پورحیدری را به همراه داشت. مردی که همیشه مشتاق سرمربیگری در این تیم بود، دیگر هرگز روی خوش به این عنوان نشان نداد. البته پورحیدری در چند پست به آبی پوشان خدمت کرد که آخرین پست وی که هنوز هم پابرجاست، پست سرپرستی تیم است. پورحیدری بعد از استقلال در تیم های نفت آبادان، صنایع اراک و پاس همدان نیز مناصبی داشت اما همیشه فکر و ذکرش استقلال بود.
افتخارات منصور پورحیدری
دوران فوتبال
* قهرمانی در جام باشگاه های آسیا 1348
* مقام سومی باشگاه های آسیا 1350
* قهرمانی در لیگ سراسری ایران 1349 و 1353
دوران مربیگری
* قهرمانی در جام حذفی ایران (1357)
دوران سرمربیگری
* قهرمانی جام باشگاه های آسیا (1370)
* نایب قهرمانی جام باشگاه های آسیا (1370)
* مقام سوم جام باشگاه های آسیا (1381)
* قهرمان لیگ سراسری ایران (1379-1368)
* قهرمانی تیم ملی در بازی های آسیایی (1377)
همسر هادی نوروزی کاپیتان فقید باشگاه پرسپولیس به مناسبت درگذشت منصور پورحیدری، اقدام به انتشار یک پیام تسلیت کرد.
به گزارش گروه ورزشی آنا، معصومه ابراهیم‌پور همسر هادی نوروزی کاپیتان فقید باشگاه پرسپولیس که مهرماه سال گذشته بر اثر سکته قلبی، دنیا را بدرود گفت، در فراغ منصور پورحیدری پیام تسلیت فرستاد.
این پیام که به نمایندگی از خانواده نوروزی و هواداران پرسپولیس نگاشته شده، را در ادامه می‌خوانید:
«عجب روزهای تلخی دارد روزگار ما، چه پائیزهای تلخی، چه پائیزهای دردناکی...
از قبیله «خان‌ها»، یک خان دیگر هم ما را ترک کرد و رفت. می‌گویند این مرام روزگار است و این سرنوشت ما، اما چقدر تلخ، چقدر دردآور.
یک عمر زحمت بکشی، خون دل بخوری، زخم‌هایت را پنهان کنی، تلاش کنی و برسی به امروز اما قصه‌ات همین جا به اتمام برسد. خداوند شما را مورد رحمت و مغفرت خود قرار دهد منصورخان!
سرنوشت همیشه برخلاف آنچه تصور می‌کنیم رقم می‌خورد. شما با این همه افتخار و معرفت این دنیا را ترک کرده‌اید اما مردم ایران هرگز شما را فراموش نمی‌کنند. مردم بزرگوار ایران، آدم‌های مهربان، بی‌حاشیه، باشخصیت و پهلوان را فراموش نمی‌کنند. همان‌طور که هادی نوروزی هرگز از یادها نرفت.
پیام تسلیت همسر هادی نوروزی به مناسبت درگذشت پورحیدری؛
خداوند هیچ خانه‌ای را بدون پدر نگذارد/ شما بزرگ‌ترهستید، هوای هادی را در آن دنیا داشته باشید
خداوند هیچ خانه‌ای را بدون پدر نگذارد. امروز، باشگاه استقلال پدر خود را از دست داده و همه در فراغ منصورخان پورحیدری عزاداریم. وظیفه خود می‌دانم به خانواده منصورخان پورحیدری، خانواده بزرگ باشگاه استقلال و استقلالی‌ها، جامعه فوتبال و ورزش کشور و مردم عزیزمان این غم بزرگ را تسلیت بگویم.
منصورخان! روح شما قرین مغفرت الهی باشد. به هادی هم پیام دلتنگی ما را برسانید. شما بزرگ‌تر و پدر استقلال هستید، هوای هادی را داشته باشید. هوای خانه ما که همیشه ابری است...»
درسته که استقلالی هستم اما برای در گذشت هادی نوروزی کاپیتان فقید پرسپولیس خیلی ناراحت شدم با آنکه ممکن است زمان زیادی از مرحوم شدنشان گذشته باشد اما افتخاراتشان هیچ وقت از یاد ها نمی رود .
این عکس احساسی نشانگر این است که مرحوم پورحیدری در اوج بیماری هنوز هم تنها و تنها دغدغه اش استقلال بوده و بس ..... . هزار سال هم اگر بگذرد هنوز هم پدر استقلال خواهد بود و دنیای فوتبال و هواداران استقلال هیچ وقت و هیچ وقت و هیچ وقت فداکاری های او را فراموش نخواهد کرد ......
امیر خان قلعه نویی
اردشیر قلعه‌نویی معروف به امیر قلعه‌نویی (زاده 1342 در تهران و با اصالتی نیشابوری) مربی فوتبال اهل ایران است. وی پیشینه سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران را دارد.
او تیم استقلال تهران را در مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران در سالهای 1385، 1388 و 1392، و تیم سپاهان اصفهان را هم سالهای 1389 و 1390 به مقام قهرمانی رساند. وی هم‌اکنون با 5 بار قهرمانی به همراه تیم‌های استقلال و سپاهان، سه نایب قهرمانی به همراه تیم‌های استقلال، تراکتورسازی تبریز و ذوب‌آهن اصفهان، و یک مقام سومی به همراه تیم استقلال، پرافتخارترین مربی لیگ برتر فوتبال ایران است. ضمن اینکه وی توانسته دو قهرمانی در سالهای 1381 و 1387 و یک نایب قهرمانی در سال 1383 در جام حذفی ایران به همراه تیم استقلال تهران به دست آورد.
دوران مربیگری
در طول دوران مربیگری اش کارنامه موفقی از خود به جا گذاشته‌است. او به عنوان سرمربی همراه با تیم‌های مختلف توانسته 7 عنوان قهرمانی در مسابقات رسمی (5 لیگ برتر و 2 جام حذفی ایران) به دست آورد، ضمن اینکه در هیج یک از تیم‌های باشگاهی که در لیگ برتر هدایت کرده در میانه? فصل برکنار نشده یا استعفا نداده‌است.
پیش از اینکه نخستین تجربه سرمربیگری اش را در تیم کشاورز تهران به دست آورد، یک سال دستیار ناصر حجازی در استقلال و چند ماه دستیار ابراهیم قاسم‌پور در تیم ملی امید بود و همراه تیم امید قهرمان بازی‌های غرب آسیا در تهران شد.
قلعه‌نویی 5 فصل کامل سرمربیگری تیم استقلال تهران را بر عهده داشته و در 2 مقطع دیگر (1381 و 1387) نیز تیم استقلال را در انتهای فصل در بازی‌های جام‌حذفی هدایت نموده‌است. او در حال حاضر پس از منصور پورحیدری که 8 قهرمانی در مسابقات رسمی (3 بار لیگ تهران، 2 بار لیگ ایران، 2 بار جام حذفی ایران، و 1 بار جام باشگاه‌های آسیا) بدست آورد، با 5 قهرمانی در مسابقات رسمی در کنار زدراکو رایکوف که او هم 5 قهرمانی در مسابقات رسمی (2 بار لیگ تهران، 2 بار لیگ ایران، و 1 بار جام باشگاه‌های آسیا) بدست آورد، دومین مربی پر افتخار تاریخ باشگاه استقلال است.
اولین حضور در استقلال
وی در اولین حضور کوتاه مدت خود به عنوان سرمربی موقت در تیم استقلال این تیم را قهرمان جام حذفی 81-1380 کرد. پس از اینکه استقلال در هفته آخر اولین دوره لیگ برتر در فصل 81–80 با شکست مقابل ملوان قهرمانی را از دست داد، پورحیدری سرمربی استقلال استعفا داد. امیر قلعه نویی برای اولین بار هدایت تیم را در بازی برگشت مرحله یک چهارم نهایی جام حذفی در مقابل ذوب آهن اصفهان به عهده گرفت که به پیروزی 3–1 دست یافت. نخستین آزمون سخت سرمربیگری برای او در استقلال در دیدار نیمه نهایی با سپاهان در اصفهان روی داد؛ جایی که استقلال بی روحیه در ابتدای نیمه دوم ده نفره شد و در پی اشتباهات دروازه بانش (هادی طباطبایی) تا دقیقه 55، 4–0 از سپاهان عقب افتاد تا استقلال در آستانه یک نتیجه فاجعه‌آمیز قرار بگیرد. قلعه نویی با تعویض دروازه‌بان و تغییر روش بازی، توانست نتیجه را 4–2 کند و در شرایطی که با اخراج بختیاری زاده استقلال در 10 دقیقه پایانی 9 نفره شده بود، بازی رفت با همین نتیجه 4–2 به پایان رسید. چهار روز بعد در بازی برگشت در تهران استقلال 3–1 سپاهان را شکست داد و راهی فینال شد. نهایتاً استقلال با شکست دادن تیم فجر سپاسی در مجموع دو بازی رفت و برگشت فینال، قهرمان جام حذفی شد تا سهمیه حضور در نخستین دوره لیگ قهرمانان آسیا را بگیرد.
برای فصل بعد، یعنی در لیگ برتر فصل 82–81 به عنوان کمک مربی استقلال و دستیار رولند کخ منصوب شد، اما به دلیل اختلاف نظر با وی قبل از شروع فصل از سمتش استعفا داد و در اواسط نیم فصل اول به عنوان سرمربی به استقلال اهواز پیوست.
دومین حضور در استقلال
برای فصل بعد، یعنی در لیگ برتر فصل 83–82 امیر قلعه نویی توسط مدیر عامل جدید استقلال، محمد قریب، به عنوان سرمربی تیم استقلال انتخاب گردید. پیش از شروع فصل 7 بازیکن ترکیب اصلی استقلال، یعنی طباطبایی، پاشازاده، بختیاری زاده، هاشمی نسب، دین محمدی، مؤمن زاده، و علی موسوی از استقلال جدا شدند تا قلعه نویی در طول فصل بازیکنانی مثل وحید طالب لو، امیرحسین صادقی، و پیروز قربانی را به تدریج از تیم امید استقلال به ترکیب اصلی تیم بزرگسالان استقلال اضافه کند. خرید مهم استقلال در این فصل رضا عنایتی از تیم ابومسلم مشهد بود. خرید و بازی کردن او در ترکیب اصلی استقلال در ابتدا اعتراض‌های زیادی را از سوی هواداران تیم به دنبال داشت، اما پس از مدتی عنایتی در استقلال جا افتاد و در طول سه فصل حضورش با زدن 60 گل بهترین گلزن ایران گردید. قلعه نویی در این فصل، یعنی سومین دوره لیگ برتر، تیم استقلال را در آستانه? قهرمانی قرار داد، اما در هفته? ماقبل پایانی با شکست در مقابل استقلال اهواز صدر جدول را از دست داد و نایب قهرمان شد. استقلال در این فصل نایب قهرمان جام حذفی نیز شد.
در دومین فصل حضورش به عنوان سرمربی استقلال در لیگ برتر یعنی در لیگ برتر فوتبال ایران 84-83 باز هم تیم استقلال را در کورس قهرمانی قرار داد، اما با دو شکست پیاپی از ذوب آهن و و فولاد در هفته‌های پایانی، استقلال با تفاضل گل کمتر نسبت به ذوب آهن در رتبه سوم قرار گرفت. پیروزی 3–2 استقلال در مقابل پرسپولیس با گل دقیقه 94 پیروز قربانی از رویدادهای مهم آن سال برای استقلال بود. در این فصل رضا عنایتی آقای گل شد و استقلال صاحب بهترین خط حمله لیگ گردید.
در فصل بعد و در لیگ برتر فوتبال ایران 85-84 توانست تیم استقلال را برای اولین بار در لیگ برتر قهرمان کند. در این فصل رضا عنایتی با 21 گل مجدداً آقای گل شد و رکورد بهترین گلزن تاریخ لیگ را شکست. استقلال نیز صاحب بهترین خط دفاع لیگ گردید. پس از قهرمانی استقلال در لیگ برتر، به دستور هیئت مدیره باشگاه استقلال، این تیم از ادامه? مسابقات جام حذفی کنار کشید (در مرحله 1/4 نهایی) که این مسئله مورد اعتراض شدید قلعه نویی واقع شد .
پس از قهرمانی با استقلال در لیگ برتر، قلعه نویی در تابستان 1385 به عنوان مربی تیم ملی منصوب شد.
![]()
